شمستا و معرفی منحصر به فرد مهندسی صنایع
مهندسی صنایع (Industrial Engineering) شاخه‌ای از مهندسی است، که می‌کوشد با توسعه، بهبود و یکپارچه سازی سیستم های پیچیده افراد، پول، دانش، اطلاعات، تجهیزات، انرژی و مواد، فرایندها، سیستم ها و سازمان های پیچیده را بهینه سازی کند.ما در این مقاله سعی کردیم رشته صنایع را از ابعاد مختلف هم چون گرایش های این رشته، بازار کار و درآمد مهندسان صنایع در ایران بررسی کنیم.تا انتها با ما همراه باشید.در ویدئو زیر آقای دکتر مسلمان یزدی در وبیناری با اساتید مهندسی صنایع و فعالان در این بخش مصاحبه ای داشتند که به معرفی کامل رشته مهندسی صنایع و بازار کار آن در ایران پرداخته اند.
آنچه در این مقاله در مورد مهندسی صنایع بیان شده است:
مهندس صنایع به چه رشته ای گفته می شود؟
تاریخچه مهندسی صنایع در ایران
به چه کسی مهندس صنایع می‌گویند؟
چه کسانی می‌توانند در رشته مهندسی صنایع تحصیل کنند؟
مهمترین زمینه ها و حوزه های کاری مهندسی صنایع
فرصت های شغلی مهندسی صنایع
مهارت ها و توانایی های لازم برای مهندسین صنایع
درآمد و حقوق مهندس صنایع چقدر میباشد؟
مزیت های رشته مهندسی صنایع
مهندسی صنایع با چه مشکلاتی همراه است؟
مهمترین نرم افزارهای تخصصی و کاربردی مهندسی صنایع
مهندسی صنایع یک رشته چند رشته‌ای است که علم مهندسی را با مفاهیم مدیریتی ترکیب می‌کند. هدف اصلی این رشته، بهبود کارایی و بهره‌وری در سازمان‌ها و فرآیندهای تولیدی و خدماتی است. از طریق بهینه‌سازی فرآیندهای کاری، مهندسین صنایع تلاش می‌کنند تا هزینه‌ها را کاهش دهند، کیفیت را افزایش دهند، زمان تولید را کاهش دهند و نیز مدیریت بهتری از منابع انجام دهند. از نظر آکادمیک و علمی، مهندسی صنایع نخستین بار توسط فردریک تیلور به کار برده شد. مهندسی صنایع ابتدا به عنوان یک شاخه فرعی از مهندسی مکانیک شناخته می‌شد، در سال ۱۹۰۹ دانشگاه ایالتی پنسیلوانیا نخستین دپارتمان مستقل رشته مهندسی صنایع را بنیان نهاد. رشته مهندسی صنایع مجموعه بزرگی از دانش ها و مهارت ها را در بر می گیرد که همه این ها برای طراحی و بهبود فرآیندها در مدیریت افراد ، صنعت و باقی امور مربوط به مهندسی صنایع ضرورت دارند .
مهندسی صنایع مهندسی اولیه نیست، بلکه مهندسی بین رشته ای است. مهندسی صنایع معمولا در دانشکده فنی و همردیف با مهندسی مکانیک، مهندسی شیمی و غیره قرار دارد. این به این معنی است که مهندسی صنایع شامل بسیاری از علوم یا رشته ها می شود. ازجمله: ریاضیات و فیزیک ، فیزیولوژی و حتی علوم اجتماعی مانند روانشناسی است. لازم به ذکر است مهندسی صنایع شامل اصول مدیریت نیز میباشد، اما فقط مدیریت علمی.
مهندسی صنایع برای تولید صنایع صنعتی اغلب از مدل تولیدی به عنوان یک مدل استفاده می کنند. مهندسی صنایع نه تنها برای صنایع تولیدی است بلکه این دانش را می توان در تمام انواع صنایع اعم از صنعت معدن، صنعت نفت و گاز، صنعت حمل و نقل، صنعت خدمات و غیره استفاده کرد. بنابراین، این زمینه را اغلب به عنوان مهندسی سیستماتیک میشناسند که در آن سیستم تولید به عنوان یک سیستم مدل استفاده می شود، زیرا این سیستم بنیادی، قابل مشاهده و قابل لمس است.
ریشه‌های مهندسی صنایع در ایران به دهه ۱۳۳۰ شمسی بازمی‌گردد، ولی این رشته به طور رسمی در دانشگاه‌ها از اواخر دهه ۱۳۵۰ شمسی شروع به تدریس شد. از آن زمان تاکنون، مهندسی صنایع در ایران توسعه چشمگیری داشته و به عنوان یک رشته محبوب در دانشگاه‌ها شناخته می‌شود
مهندس صنایع به افرادی گفته می‌شود که با ترکیب دانش مهندسی و مفاهیم مدیریتی، به بهبود فرآیندها، بهره‌وری و کارایی در سازمان‌ها و فرآیندهای تولیدی و خدماتی می‌پردازند. این افراد با استفاده از اصول مهندسی و ابزارهای مدیریتی، به تحلیل و بهبود عملکرد سازمان‌ها می‌پردازند.
در رشته مهندسی صنایع، دانشجویان با پیش‌زمینه‌های مختلف می‌توانند تحصیل کنند. افرادی با پایه تخصصی در رشته‌های مهندسی مختلف، علوم کمی، مدیریت و اقتصاد، می‌توانند به عنوان دانشجویان مهندسی صنایع فعالیت کنند.
گرایش بهینه‌سازی سیستم‌ها: طراحی سیستم‌ها و ایجاد بهینه‌سازی در فرآیندهای آنها.
گرایش سیستمهای سلامت : طراحی سیستمهای مربوط به سلامت مانند سیستمهای بیمارستانی، درمانگاهی و غیره.
گرایش مدیریت نوآوری و فناوری: مدیریت در عرصه‌های نوآوری، فناوری، اختراعات، پارک‌های علم و فناوری و غیره.
گرایش مدل‌سازی سیستمهای کلان: مدل‌سازی سیستم‌ها به صورت کلان و سیاست‌گذاری‌های عمومی در زمینه‌های اقتصادی، اجتماعی و غیره و کشف ارتباط بین اجزای مختلف یک سیستم و همچنین کشف ارتباط بین سیستمهای گوناگون.
گرایش آینده‌پژوهی : آینده‌پژوهی در مورد موارد اقتصادی، اجتماعی، صنعت و…
گرایش سیستمهای مالی: تخصص در زمینه سیستمهای مالی و اقتصادی، مهندسی مالی و مدیرت مالی و اقتصادی.
گرایش لجستیک و زنجیره تأمین : بهبود فرآیندهای لجستیک و زنجیره تامین محصولات فیزیکی یا غیرفیزیکی، فسادپذیر و غیر فسادپذیر و کاهش ضایعات محصولات حین عبور از مراحل زنجیره تامین و کاهش دیرکرد و هزینه‌های لجستیک.
گرایش مدیریت پروژه: دانش مدیریت پروژه‌های بزرگ و کوچک بهینه‌سازی پروژه‌ها از نظر زمان، هزینه و کیفیت.
گرایش مدیریت مهندسی : مدیریت مهندسی‌های گوناگون شاغل در صنعت.
گرایش مدیریت سیستم و بهره‌وری: مدیریت سیستمهای گوناگون جهت افزایش بهره‌وری و کارایی افراد و فرآیندهای موجود در سیستم‌ها با تعریف ورودی، فرآیند و خروجی برای هر سیستم.
شمستا با گستردگی کشوری و قرارگیری بر بستر آنلاین و با دورنمای فعالیت های بین المللی در آینده ای نزدیک مفتخر است به همراهی مهندسان صنایع در تمامی زیرگروه ها و مقاطع.
-مدیریت تولید: مهندسان تولید در راستای کسب مزیت هایی در رقابت های جهانی از مهندسی برق، مهندسی مکانیک، و اقتصاد همراه با مهندسی صنایع بهره می گیرند تا مسایل طراحی توسعه و اجرای عملیات سیستم های تولیدی پیشرفته را به طور موثر حل کنند.
- سیستم های تولیدی: این زمینه بر روی طراحی و کنترل تولید، توزیع و سیستم های خدماتی تاکید دارد و شامل طراحی کارخانه، طراحی حمل ونقل، برنامه ریزی تولید و کنترل موجودی می باشد.
- مهندسی مالی: مهندسی مالی برای کسانی که مایل به کار بانکداری، مدیریت مالی و امور مشاوره ای مالی هستند طراحی شده است. آموزش در این زمینه شامل فرایندهای احتمالی بهینه سازی، محاسبات و بازارهای مالی و کاربرد آنها می باشد.
- مهندسی کیفیت: به دلیل رقابت روز افزون بین المللی که توجه به بهبود کیفیت محصولات و خدمات را اجتناب ناپذیر ساخته است و به دلیل پیچیدگی روزافزون سیستم های تولیدی و خدماتی کنونی، امروزه به مهندسانی نیاز است که بتوانند با مفاهیم و ابزارهای فنی و مدیریتی، سیستم های کیفیت را اجرا و هدایت کنند. گرایش مهندسی کیفیت را اجرا و هدایت کنند. گرایش مهندسی کیفیت در مهندسی صنایع تلاش در جهت تربیت چنین افرادی دارد. آموزش در این زمینه بر بهبود کیفیت استراتژی های کیفیت سازمانی و روش های آماری تاکید دارد.
- مدیریت مهندسی : در چند دهه اخیر این زمینه پیشرفت زیادی صورت گرفته است. دلیل این پیشرفت را در سه سطح می توان دید. در سطح ملی تلاش برای رهبری تکنولوژی که از کمبود مواد اولیه، بهره وری پایین و افزایش رقابت بین المللی ناشی می شود، توسعه تکنولوژی های جدید و مدیریت سیستم های تکنولوژی را ایجاب می کند. در سطح صنعت مدیریت بدون مهندسی با مشکل روبرو شده است و نقش مهم مهارت های مهندسی و اطلاعات در مدیریت سیستم های مهندسی مشهود است. در سطح فردی مهندسانی که در نتیجه موفقیت های فنی شان به مدیریت کشیده مس شوند، هر چقدر هم از نظر فنی قوی باشند، برای رویارویی با پیچیدگی های مسئولیت های مدیریتی آماده نیستند.
- مهندسی سیستم های اطلاعاتی : این گرایش برای کسانی طراحی شده است که مایل به یادگیری مهارت های مهندسی و مدیریتی با تاکید بر سیستم های اطلاعاتی و محاسباتی هستند. علاقه مندان به این گرایش با توانایی های نظیر برنامه نویسی کامپیوتر و مهارت های مربوط به سیستم های اطلاعاتی و آشنایی با نرم افزارهای متفاوت، قادرند سیستمهای اطلاعاتی را برای کنترل زنجیره عرضه تولید و تجارت طراحی کنند.
- مدیریت پروژه(کنترل پروژه): فرآیندی است در جهت حفظ مسیر پروژه برای دستیابی به یک تعادل اقتصادی موجه بین سه عامل هزینه، زمان و کیفیت در حین اجرای پروژه، که از ابزار و تکنیک های خاص خود در انجام این مهم کمک می گیرند. در واقع کنترل اجزای دقیق و کامل برنامه تدوین شده برای پروژه است، به طوری که هنگام خروج از برنامه بتوان با تشخیص علل و طرح اقتصادی ترین فعالیتها، پروژه را به نزدیک ترین حالت ممکن در مسیر اولیه و اصلی خود بازگرداند
مهندسی صنایع یک حوزه مهندسی با امکانات فراوان و بیشترین فرصت شغلی است.بسیاری از فارغ التحصیلان مهندسی صنایع حرفه ای دربخش صنعت فعال هستند. همچنین در بخش های مشاوره، تحقیق، تدریس و حتی کارآفرینی بصورت تمام وقت یا پاره وقت مشغول میباشند.
مهندسین صنایع پس از اتمام تحصیل و فارغ التحصیلی مهارت هایی را فرا می گیرند که از جمله آن ها می توان به ذهن فعال و جستجو گر ، توان حل مسئله ، داشتن روحیه مدیریتی ، خلاقیت و نوآوری ، مهارت های ارتباطی خوب ، توان مدیریتی ، توان تجزیه و تحلیل مناسب ، کار تیمی ، اطلاعات علمی خوب در ریاضی ، آمار و فیزیک ، توانایی تحمل فشار کاری زیاد ، دقت و توجه به جزئیات ، توان مدیریت کردن زمان و تسلط به زبان انگلیسی اشاره کرد .
.jpg)
حقوق مهندسان صنایع بستگی به سطح تحصیلات، سابقه کار، موقعیت شغلی و مکان کار دارد. به طور کلی، مهندسان صنایع می‌توانند حقوق خوبی کسب کنند که به‌طور میانگین در مقایسه با سایر رشته‌های مهندسی مناسب تر باشد.مهندس صنایع یکی از مهندسان با بالاترین حقوق و دستمزد است.اگر شما علاقه مند به زمینه آموزشی هستید که چشم انداز آن روشن است باید بدانید که مهندسی صنایع یکی از آنهاست. حال آنکه سامانه شمستا با ایجاد بستر مناسب برای مهندسین در بخش های مختلف صنعتی شتابدهنده ای در این بخش بوده و خواهد بود.
در بازار رقابتی امروز، شرکت ها و سازمان ها برای بقا و رسیدن به اهداف خود باید از منابع موجود خود اعم از مالی و غیر مالی به صورت بهینه استفاده کنند تا هزینه های خود را به حداقل برسانند. علاوه بر این موارد تلاش در جهت افزایش کیفیت محصولات و خدمات در بکارگیری نوآوری های مختلف، در موفقیت آنها بسیار موثر است. مهندسی صنایع ابزاری اساسی و موثر است که به مدیران و صاحبان شرکت ها و سازمان ها در انجام موارد فوق یاری می رساند. مهندسی صنایع به طراحی، پیاده سازی و بهبود سیستم های یکپارچه ای از انسان، مواد، اطلاعات، تجهیزات و انرژی می پردازد. حوزه مهندسی صنایع به دنبال حذف و کاهش منابع تلف شده، از قبیل زمان، پول، مواد اولیه و انرژی می باشد. مهندس صنایع را ه های جلوگیری از هدر رفتن مواد، تجهیزات و ماشین آلات در فرایند تولید را یافته و پیاده سازی می کند. اوبیشتر درگیر افزایش بهره وری در مدیریت منابع انسانی، روشها و تکنولوژی می باشد. مهندس صنایع در خصوص راه های استفاده موثر و کارا از نیروی کار، ماشین آلات، مواد، اطلاعات و انرژی برای تولید محصول یا ارائه خدمات به مدیران صنایع مشاوره می دهد. در واقع مهندس صنایع پلی میان مدیران سازمان و سایر عوامل از جمله سیستم ها و کارکنان آن است.
کار مهندس صنایع تنها به بخش صنعت محدود نبوده و بخش های خدماتی، تجاری و هر جایی که نیاز به برنامه ریزی، هدایت، مدیریت و ارتقا بهره وری دارد را در بر می گیرد. در پروژه های مختلف، مهندسان صنایع بر چگونگی انجام کارها به صورت کارآتر و موثرتر و ایجاد تعادل بین عوامل مختلف از جمله زمان، تعداد کارکنان مورد نیاز، کاری که باید انجام دهند، دستیابی به نتایج بدون خطا، تکنولوژی مورد نیاز،ایمنی کارکنان، محیط و هزینه تمرکز دارند. برای یافتن راه های کاهش ضایعات و بهبود عملکرد، مهندسان صنایع تجهیزات تولید را به دقت بررسی می کنند و از مدل ها و روش های ریاضی برای طراحی سیستم های اطلاعاتی و تولیدی به منظور افزایش کارایی تولید استفاده می کنند.
"آیا این بهترین روش است؟" این سوالی است که فکر یک مهندس صنایع را دائما به خود مشغول می کند تا به این وسیله بهترین راه را برای تولید محصول و حل مسایل و مشکلات یک واحد صنعتی یا خدماتی پیدا کند.
مهندسی صنایع در حین بهبود فرآیندها و کارها با چالش‌های مختلفی مواجه می‌شود. برخی از این چالش‌ها شامل مدیریت تغییر، مقاومت فرهنگی، اجرای نظریه‌ها در عمل و همچنین تنوع و پیچیدگی فرآیندها و سازمان‌ها میباشد.
ما در این مقاله در مورد رشته صنایع که رشته پرکاربرد و پر درآمدی در صنعت است مطالبی را بیان کردیم. امیدوارم این مقاله و وبینار آن توانسته باشد اطلاعاتی را به دانش آموزان جهت انتخاب رشته درست داده باشد.
