شمستا و بیان صنعت و نقش آن در پیشرفت جامعه
سامانه جامع صنعتی شمستا به عنوان بانک اطلاعات صنعت ایران که اطلاعات کلیه کارگاههای صنعتی کشور را در بردارد می کوشد تا هر چه بیشتر و بهتر اطلاعات مراکز صنعتی، نمایشگاههای مجازی صنعت، آگهی های استخدام، طرحهای تحقیقاتی صنعتی، سرمایه گذاری در صنعت، دوره های آموزشی صنعتی، اجاره و فروش ابنیه، ماشین آلات و مواد و مصالح صنعتی، نمایشگاه بومی سازی قطعات و نمایشگاه مجازی صنعتگران و خدمات صنعتی را در بر داشته و یاریگر متخصصان، صنعتگران و صاحبان صنایع باشد. لذا در این مقاله سعی داریم به بیان صنعت و نقشی که آن در پیشرفت جامعه دارد بپردازیم تا اهمیت سامانه جامع صنعت بیشتر مشخص گردد.
صنعت (Industry) در لغت به معنی تولید کالا ها و خدمات در اقتصاد است. به عبارت جامع تر به تمام بخش هایی که در تولید، توزیع یا مصرف یک فراورده یا گروهی از فراورده های مشابه و همچنین یک خدمت و خدمات وابسته به آن فعالیت می کنند "صنعت" گفته می شود.
اگر تمام فعالیت‌های اقتصادی که با تولید کالا و خدمات با استفاده از ماشین‌آلات و تجهیزات ساخته دست بشر سروکار دارند را به عنوان یک کل تصور کنیم، هرصنعت، زیرمجموعه‌ای از این کل است که عده فراوانی از فعالیت‌های مشابه را شامل می‌شود.
همه ما به خوبی واقفیم که صنعت بخش بسیار مهم و سازنده ای از یک جامعه را تشکیل داده و از زیر ساخت های پیشرفت و رفاه جامعه می باشد و از طرفی بازار کار وسیعی برای افراد جامعه. در این مقاله سامانه جامع صنعتی شمستا به عنوان یکی از فعالان عرصه صنعت کشور قصد دارد به تعریف و تشریح صنعت، تاریخچه ی پیدایش صنعت، انواع دسته بندی های صنعت و توضیحات تکمیلی آن بپردازد.
در اقتصادهای پیشرفته و مدرن صنایع مختلفی وجود دارد و صنعت طبقه بندی گروهی از شرکت ها ست که از لحاظ فعالیت اصلی کسب وکارشان به یکدیگر شباهت دارند و این فعالیت اصلی که ملاک دسته بندی صنایع نیز می باشد بر اساس بزرگترین منبع درآمد شرکتها تعیین می شود.
*کارخانه نماد اصلی پیشرفت صنعتی است
اولین جرقه‌های صنعت در ایران را باید همزمان با گسترش صنایع ماشینی دانست. اولین کارخانه‌ای که در ایران تولید امروزین را داشت، در تاریخ ۱۲۷۵ هجری شمسی ثبت شده است. این کارخانه یک کارخانه ریسمان‌ریسی بود که نزدیک تهران شروع به کار کرد.
با شروع دوره پهلوی، قوانین زیادی برای حمایت از صنایع داخلی وضع شد، هر چند با شروع جنگ جهانی دوم، بار دیگر رکود به سراغ صنعت کشور آمد. در نیمه دوم دهه ۱۳۲۰، تغییرات رو به رشدی در صنایع ایجاد شد. برنامه‌های توسعه‌ای کشور نیز از همین دهه آغاز شدند و برنامه عمرانی اول در سال‌های ۱۳۲۷ تا ۱۳۳۴ تدوین و اجرا شد. هر چند این برنامه بیشتر بر توسعه کشاورزی تمرکز داشت اما صنایع و معادن توانستند سهم ۳/ ۱۴ درصدی از اعتبارات را به خود اختصاص دهند. البته برنامه اول تنها دو سال تداوم یافت و با ملی شدن صنعت نفت فاز جدیدی از دوران توسعه صنعتی آغاز شد.
گاه پیش می‌‌آید که ما در صحبت های خود، دو اصطلاح بازار (Market) و صنعت (Industry) را به اشتباه جای یکدیگر به‌کار می‌بریم.
اما وقتی قرار است از ارزش آفرینی، بازاریابی و استراتژی حرف بزنیم، مهم است که به تفاوت این دو اصطلاح توجه داشته باشیم و این دو واژه را با دقت و حساسیت بیشتری به‌کار بگیریم. بسیاری از تصمیم های ضعیف و اشتباه مدیران در صنایع مختلف و نیز تحلیل های غیر دقیقی که تحلیل گران ارائه می کنند، ناشی از بی توجهی به تفاوت این دو مفهوم است.
البته لازم به ذکر است که توجه به تفاوت بازار و صنعت همه ی مشکلات را حل نمیکند به این دلیل که هر کس میتواند مرزهای خود را با توجه به نگرش و سلیقه خود به شکلی متفاوت تعریف کند ولی در هر حال، شفاف کردن تفاوت این دو واژه، خود یک گام به جلو محسوب می‌شود.
الگویی که رابرت گرنت در کتاب مدیریت استراتژیک خود به‌کار گرفته و البته این نگاه، محدود به او نبوده و تعریف های نزدیک یا مشابه زیادی ارائه شده " استفاده از الگوی عرضه و تقاضا" است.
ساده ترین شیوه ای که می توانیم برای تفکیک صنعت و بازار در نظر بگیریم، استفاده از الگوی عرضه (Supply) و تقاضا (Demand) است.
به این معنا که در مورد هر کالا یا خدمت، می توان گفت صنعت، شامل همه ی فعالانِ سمتِ عرضه و بازار، برایند همه ی تقاضایی است که در یک زمینه ی مشخص وجود دارد. به عنوان مثال این فعالان در این سامانه در بخش نمایشگاه مجازی صنعتگران و خدمات صنعتی به ارائه توانمندیهای خود پرداخته و در بخش تقاضا می توان به نمایشگاه مجازی بومی سازی قطعات اشاره کرد که نیازهای قطعه سازی و حتی مواد و مصالح صنعتی مطرح شده است
این تعریف بازار و صنعت، اما و اگرهای متعددی دارد که در ادامه به آنها می پردازیم.
همانطور که اشاره کردیم، بازار، سمتِ تقاضای معادله ی اقتصاد است. این تقاضا را اغلب بر اساس یک محصول یا یک دسته محصول تعریف می کنند. بازار شامل همه افراد، شرکتها و بنگاههایی است که به صورت بالقوه یا بالفعل، خریدار یک محصول مشخص هستند.
صنعت، سمتِ عرضه ی معادله ی اقتصاد است. پس می توان گفت: صنعت شامل مجموعه ای از بنگاه های اقتصادی است که نیاز های یک بازار مشخص را تأمین می کنند و می‌توان آن را بر اساس محصول یا نیاز تعریف کرد.
موضوع توسعه صنعتی به قدری حائز اهمیت است که بدون آن، دستیابی به رشد اقتصادی پایدار نیز بیشتر شبیه به یک رویا می‌ماند. مطالعه کشور های پیشرو اقتصادی جهان ثابت می کند که بدون توسعه صنعتی و اتکای اقتصاد بر صنعت، نمی توان انتظار حل مصائب اقتصادی همچون بیکاری را داشت. با این حال پژوهش های دانشگاهی ثابت کرده اند که بخش صنعت در ایران بر مبنای بسیاری از معیار ها مانند درآمد سرانه، ارزش افزوده و میزان صادرات صنعتی و... پیشرفت قابل توجهی در طول نیم قرن گذشته را ثبت نکرده است.
براساس تحقیقات مرکز پژوهش های مجلس و پژوهش های دانشگاهی انجام شده می توان کاستی های توسعه صنعتی را در چند دسته پیگیری کرد.
*** مهم‌ترین راه جلوگیری از تکرار چنین اشتباهاتی، گسترش دامنه ی تصمیم گیرندگان و سیاست گذاران در کشور و همراه کردن بخش خصوصی با دولت است. طی یک قرن اخیر، استراتژی های صنعتی مسیر توسعه اقتصادی کشور ها را هموار کرده است. مهم ترین دلیل رشد اقتصادی و بهبود استاندارد های زندگی بسیاری از کشورها ، توسعه صنعتی آنها بوده است.
* به نقل از مجمع جهانی اقتصاد، بخش صنعت محرک اصلی رشد، موفقیت و نوآوری کشور ها محسوب می شود.
* بسیاری از مشاغل به طور مستقیم یا غیر مستقیم به صنعت وابسته هستند.
* بخش صنعت در تجارت، تحقیق و توسعه و بهره وری سهم قابل توجهی دارد.
* در اقتصاد های پیشرفته، بخش صنعت محرک نوآوری، صادرات و رشد بهره وری است.
* ارتباط بالایی که بین بخش صنعت و معدن و سایر بخش های اقتصاد وجود دارد، اهمیت این بخش را بیش از پیش آشکار می کند.
* تحقیقات نشان می دهد، اقتصاد هایی که رشد سریع تری را تجربه کرده اند دارای رشد صنعتی سریعی نیز بوده اند و تجارت خود را در زمینه کالاهای صنعتی هدایت کرده اند که خود موجب رشد اقتصادی بیشتری شده است. وجود نیروی ماهر و مجرب نیز عامل مهم دیگری است که در پیشرفت یک صنعت موثر می باشد که در این سامانه بخش کاریابی به بیان نیازهای صنعت به نیروی ماهر می پردازد که شامل بخشهای آگهی استخدام، متقاضی کار و حتی کارآموزی در مراکز صنعتی اشاره کرد.
مقالات مرتبط:
شمستا بانک اطلاعات صنعت ایران (بخش 1)
شمستا بانک اطلاعات مراکز صنعتی و نمایشگاه صنعت ایران (2)
اطلاعات مراکز صنعتی در شمستا(بخش3)
