یکی از مهم ترین پایه های صنعت و تولیدات قطعات صنعتی در هرجای دنیا دستگاه های مورد استفاده اشان در صنعت است .ماشین ها و دستگاه های صنعتی معمولاً چندین قطعه مختلف دارند و مکانیزم های مختلفی را شامل می شوند. انواع و اقسام ماشین ها و دستگاه ها در زندگی روزمره ما نقش دارند. چه آن هایی که مستقیماً توسط انسان ها مورد استفاده قرار می گیرند مثل خودرو، آسانسور و...؛ و چه آن هایی برای برای تولید سایر محصولات استفاده می شوند مثل دستگاه تزریق پلاستیک، دستگاه های تراش و....آنچه قابل چشم پوشی نیست اینست که دستگاه های زیرساخت ما نیز باید همگام با پیشرفت تکنولوژی و تغییرات علمی و عملی موثر در مسیر تولید تغییر کرده و به روز شوند. در این مقاله به بررسی دستگاه سازی صنعتی و عوامل موثر بر ان می پردازیم.
دستگاه سازی صنعتی به تجهیزات و وسایلی اشاره دارد که برای انجام فرآیندهای تولیدی و صنعتی در محیطهای صنعتی استفاده میشوند. این دستگاهها معمولاً با هدف افزایش کارایی، بهبود کیفیت تولید، کاهش هزینهها و بهرهوری بیشتر در فرآیندهای صنعتی طراحی و ساخته میشوند. از دستگاههای سازی صنعتی میتوان به ماشینآلات تولید، رباتها، خطوط تولید، دستگاههای بستهبندی، دستگاههای پردازش، و ... اشاره کرد. این دستگاهها در انواع مختلف و با قابلیتها و ویژگیهای متفاوت برای تأمین نیازهای مختلف صنایع به کار میروند.
دستگاه سازی در صنایع اهمیت بسیار بالایی دارد. این اهمیت به دلایل زیر قابل توجیه است:
1. افزایش بهرهوری: دستگاههای سازی به کمک اتوماسیون و فناوریهای پیشرفته، بهرهوری فرآیندهای تولید را افزایش میدهند. این افزایش بهرهوری منجر به کاهش زمان و هزینههای تولید میشود.
2. بهبود کیفیت تولید: با استفاده از دستگاههای سازی، کیفیت محصولات بهبود مییابد. این دستگاهها به طور دقیق و تکرارپذیر فرآیندهای تولید را انجام میدهند که منجر به تولید محصولات با کیفیت و استاندارد میشود.
3. کاهش هزینهها: ماشین سازی با کاهش نیروی انسانی مورد نیاز برای انجام فرآیندهای تولید، هزینههای تولید را کاهش میدهند. همچنین، با بهینهسازی فرآیندهای تولید، هزینههای اضافی نیز کاهش مییابد.
4. افزایش سرعت تولید: دستگاههای سازی به طور معمول به صورت خودکار عمل میکنند و فرآیندهای تولید را به سرعت بالا انجام میدهند. این امر منجر به افزایش سرعت تولید و رسیدن به تعداد بیشتری از محصولات در زمان کمتر میشود.
5. افزایش امنیت و ایمنی: استفاده از دستگاههای سازی منجر به کاهش حوادث و آسیبهای ناشی از اشتباهات انسانی میشود. این دستگاهها دارای ویژگیهای ایمنی بالا و قابلیتهای خودکاری هستند که احتمال وقوع حوادث را کاهش میدهند.
با توجه به این عوامل، ماشین و دستگاه سازی به عنوان ابزارهای بسیار مهمی در صنایع مختلف شناخته میشوند و نقش بسزایی در بهبود عملکرد و کیفیت تولید، کاهش هزینهها و افزایش بهرهوری دارند.
دستگاههای صنعتی انواع مختلفی دارند که هر کدام وظایف و کاربردهای خاصی دارند. در زیر به برخی از این انواع اشاره میکنیم:
1. دستگاههای تولید: این دستگاهها برای تولید محصولات مختلف مورد استفاده قرار میگیرند. این شامل ماشینآلات تولید محصولات متفاوت از قبیل خودرو، الکترونیک، لوازم خانگی، و...
2. دستگاههای بستهبندی: این دستگاهها برای بستهبندی محصولات و فرآوردههای مختلف استفاده میشوند. آنها به طور خودکار یا دستی محصولات را بستهبندی و آماده حمل و نقل میکنند.
3. دستگاههای پردازش: این دستگاهها برای پردازش مواد خام و تبدیل آنها به محصولات نهایی مورد استفاده قرار میگیرند. به عنوان مثال، دستگاههای حفاری در صنعت نفت و گاز یا دستگاههای پردازش غذا در صنعت مواد غذایی.
4. رباتها: این دستگاهها برای انجام کارهای مختلف در محیطهای صنعتی استفاده میشوند، از جمله جابهجایی مواد، جمعآوری و سوراخکاری.
5. دستگاههای اندازهگیری و کنترل کیفیت: این دستگاهها برای اندازهگیری و کنترل کیفیت محصولات در فرآیندهای تولید استفاده میشوند و به کنترل کیفیت محصولات کمک میکنند.
6. دستگاههای حفاظتی و ایمنی: این دستگاهها برای حفاظت از کارگران و جلوگیری از وقوع حوادث در محیطهای صنعتی استفاده میشوند، از جمله دوربینهای مداربسته و سیستمهای اطفاء حریق.
همچنین، دستگاههای سازی در هر صنعتی بسته به نیازها و فعالیتهای آن صنعت، متفاوت هستند و میتوانند شامل دستگاههای خاص و منحصر به فردی باشند.
فناوریهای مورد استفاده در ساخت دستگاههای مختلف نقش بسیار مهمی در بهبود کارایی و کیفیت تولید دارند. این فناوریها شامل موارد زیر میشود:
1. اتوماسیون: استفاده از سیستمهای اتوماتیک و اتوماسیون در دستگاههای سازی باعث بهبود کارایی و کاهش خطاها میشود. این سیستمها به طور خودکار و بدون نیاز به دخالت انسانی، فرآیندهای تولید را انجام میدهند که منجر به کاهش زمان و هزینههای تولید و افزایش سرعت و دقت در تولید محصولات میشود.
2. رباتیک: استفاده از رباتها در دستگاههای سازی بهبود عملکرد و کیفیت تولید را فراهم میکند. این رباتها معمولاً برای انجام کارهای دقیق و حرفهای، مانند جابهجایی مواد یا انجام فرآیندهای پیچیده و دقیق مورد استفاده قرار میگیرند.
3. هوش مصنوعی (AI): اعمال هوش مصنوعی در دستگاههای سازی بهبود کارایی و کیفیت تولید را تسهیل میکند. با استفاده از الگوریتمهای هوش مصنوعی، دستگاهها قادر به تشخیص خطاها، پیشبینی نیازها و بهینهسازی فرآیندهای تولید میشوند که منجر به بهبود کیفیت و افزایش بهرهوری میگردد.
4. اینترنت اشیا (IoT): استفاده از اینترنت اشیا در دستگاههای سازی به طور مثال، امکان مانیتورینگ و کنترل دستگاهها از راه دور را فراهم میکند. این به تشخیص سریع خطاها، پیشگیری از وقوع مشکلات و بهبود کارایی و کیفیت تولید کمک میکند.
به طور کلی، استفاده از فناوریهای پیشرفته در ساخت دستگاههای سازی منجر به بهبود عملکرد، کاهش هزینهها، افزایش سرعت و دقت تولید، و بهبود کیفیت محصولات میشود. این فناوریها نقش بسیار مهمی در پیشرفت و توسعه صنایع مختلف دارند و برای رقابت پذیری و استمرار پایدار صنایع امری حیاتی محسوب میشوند.
1- سنجش نیاز (مشخص کردن هدف):در این مرحله نیاز است تا نیازهای دستگاه، شرایط کاری آن و محدودیت های مرتبط با آن مورد بررسی دقیق قرار بگیرد.
2- طراحی مفهومی:ترسیم و طراحی مکانیزم دستگاه و همچنین طراحی اولیه سیستم برق و کنترل دستگاه در این مرحله انجام می شود.
3- انتخاب (Selection):در این مرحله مواد و قطعات مطابق با استاندارد ساخت دستگاه انتخاب می شوند.
4- طراحی اجزا:در این مرحله قطعات به طور دقیق طراحی می شوند و سیستم برق و کنترل دستگاه به صورت مفصل تر طراحی و برنامه نویسی می شوند.
5- تحلیل:تحلیل سیستم های برق، کنترل و مانیتورینگ، شرایط خنک کاری و سایشی و همچنین تحلیل تنش، خستگی و FOS در این مرحله انجام می شود.
6- بهینه سازی
7- تهیه نقشه های نهایی
اشکال آنجاست که با توجه به اعمال تحریم ها علیه ایران و عدم توان تامین دستگاه های به روز از کشورهای پیشرفته و یا حتی تعمیر و نگهداری و رفع عیوب دستگاه های قدیمی با مشکلات عدیده ای روبرو هستیم اما از طرفی هم تحریم های صورت گرفته علیه کشور ایران، فرصت خوبی برای شرکت ها و پیمان کاران داخلی به وجود آورده است تا بتوانند با انجام پروژه های مختلف و ساخت تجهیزات و دستگاه های مورد نیاز در صنایع داخلی، تجربیات خود در جهت ساخت ماشین آلات را افزایش دهند.حرکت مطابق با استانداردهای روز دنیا مستلزم استفاده بهینه از نیروی متخصص دانشگاهی در کنار متخصصان فنی و باتجربه است. به گونه ای که هرچه بیشتر در بخش تحقیق و توسعه از این افراد استفاده شود، سودمندی بیشتری در کسب دانش فنی ساخت نصیب شرکت ها و سازمان های داخلی می شود.در اهمیت بومی سازی می توان چنین گفت که: ساخت و بومی سازی دستگاه های صنعتی ضمن کمک به افزایش توانمندی تولید در داخل موجب کاهش خروج ارز از کشور نیز می شود و این امری مهم و اساسیت و قدمی ماثر در مسیر پیشرفت و خودکفایی صنعتی کشور.
بسیاری ازکارخانه ها و شرکت های بزرگ صنعتی در کشور حاضر هستند به جای استفاده از دستگاه های وارداتی از محصولات ساخت داخل استفاده کنند که این امر می تواند مزیت های زیادی برای هر دو طرف تولید کننده و مصرف کننده داشته باشد.
امروزه با پیشرفته تر شدن تکنولوژی، دستگاه ها و ماشین آلات نیز مکانیزم های گسترده و پیچیده تر مکانیکی و الکترونیکی به خود می گیرند. همچنین در ساخت آن ها از مواد مرغوب تری نیز استفاده می شود تا بتواند پاسخ گوی نیاز روز مصرف کننده ها باشند.در طراحی ماشین آلات و دستگاه های صنعتی، علاوه بر دانش طراحی، نیاز به تجربه بیشتر جلوه نمایی می کند. به گونه ای که کشورهای صاحب صنعت در حوزه ساخت تجهیزات و ماشین آلات، با آزمون و خطای منطقی، توانسته اند تجربیات بسیار گرانبهایی در زمینه ساخت دستگاه های صنعتی به دست آورند.در بومی سازی دستگاه های صنعتی، انجام خدمات مهندسی معکوس می تواند منجر به کسب دانش فنی ساخت دستگاه و قطعات بشود. به طوری که می تواند ایجاد تغییرات و یا بهبود عملکرد آن را در آینده آسان تر کند.علم طراحی دستگاه ها و تجهیزات صنعتی در واقع بخشی از علم طراحی مهندسی است. نتیجه این طراحی می تواند ساخت یک دستگاه جدید و یا بهبود یک دستگاه قدیمی باشد.
زمانی که صحبت از رقابت میان شرکت های سازنده دستگاه های صنعتی به میان می آید، دیگر تنها بحث توانمندی دستگاه تولید شده مطرح نیست؛ بلکه راندمان دستگاه، مصرف انرژی آن، انعطاف پذیری دستگاه، وزن دستگاه و ... اهمیت زیادی پیدا می کنند. شرکت هایی که بتوانند بیشترین مزیت رقابتی را ایجاد کنند، می توانند فروش بیشتری داشته باشند.البته بحث رقابت پذیری در کشور ایران در بسیاری از حوزه ها به دلیل ایجاد انحصار مطرح نمی باشد. به همین دلیل در بسیاری از محصولات تولیدی نمی توان شاهد افزایش کیفی محصول بود.
لینک های کاربردی و مرتبط:
لیست مقالات تخصصی سامانه شمستا