کاسه نمد چیست؟| بررسی ویژگی، کاربرد و انواع +جدول مشخصات فنی و استانداردها
کاسه نمد (Radial Shaft Seal) یکی از مهمترین قطعات جهت آب بندی موثر در برابر نشت و ورود آلودگی در سیستم‌های مکانیکی که قطعات دوار مانند شفت‌ها در معرض روانکارها، گرد و غبار و رطوبت قرار دارند، استفاده می شود.در این مقاله، به بررسی کامل انواع کاسه نمد، نحوه عملکرد، کاربردها و نحوه انتخاب آن خواهیم پرداخت.
کاسه نمد یک آب‌بند مکانیکی است که وظیفه جلوگیری از نشت سیالات (مانند روغن و گریس) و جلوگیری از ورود آلودگی‌ها (مانند گرد و غبار) را بر عهده دارد. این قطعه معمولاً روی شفت‌های چرخشی نصب شده و از طریق لبه‌های آب‌بندی و فنر داخلی خود، فشار لازم را برای جلوگیری از نشت ایجاد می‌کند. کاسه نمد معمولاً از یک فنر، یک لبه‌ی آب‌بندی و یک محفظه تشکیل شده است. فنر باعث می‌شود که لبه‌ی آب‌بندی به طور مداوم به سطح متحرک فشار وارد کند و درزگیری کامل ایجاد شود. هنگامی که یک شفت در داخل یک محفظه می‌چرخد، لبه‌ی کاسه نمد با ایجاد اصطکاک، از نشت سیالات جلوگیری می‌کند.
کاسه نمدها بر اساس جنس و نوع کاربرد به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شوند:
کاسه نمد لاستیکی: از لاستیک NBR، FKM (وایتون) یا سیلیکون ساخته شده و در برابر روغن‌ها و دماهای مختلف مقاوم است.
کاسه نمد فلزی: دارای بدنه فلزی برای تحمل فشارهای بالا در تجهیزات صنعتی است.
کاسه نمد سیلیکونی: مقاومت بالا در برابر حرارت و مواد شیمیایی، مناسب برای صنایع دارویی و غذایی.
کاسه نمد پلی‌اورتان: استحکام بالا و مقاومت در برابر سایش، مناسب برای صنایع هیدرولیک.
مقاله مرتبط: بلبرینگ چیست؟
کاسه نمد با فنر داخلی: برای افزایش فشار آب‌بندی در سیستم‌های با فشار بالا.
کاسه نمد دو لبه: برای جلوگیری از نشت از یک سمت و ورود گرد و غبار از سمت دیگر.
کاسه نمد بدون فنر: برای کاربردهای خاص با سرعت بالا که نیازی به فشار فنری ندارند.
یک کاسه نمد استاندارد شامل بخش‌های زیر است:
بدنه (Housing): بدنه کاسه نمد معمولاً از فلز ساخته شده و وظیفه نگهداری سایر اجزا را بر عهده دارد. بدنه همچنین به عنوان یک پشتیبان برای لبه آب‌بندی عمل کرده و از آن در برابر آسیب‌های مکانیکی محافظت می‌کند که از لاستیک، فلز یا ترکیبی از هر دو ساخته می‌شود.
فنر یا واشر فلزی (Spring): وظیفه اصلی فنر در کاسه نمد ایجاد فشار یکنواخت و مداوم بر روی لبه آب‌بندی است. این فشار باعث می‌شود که لبه آب‌بندی همواره در تماس با سطح شفت بوده و از نشت سیال جلوگیری کند.فنرها معمولاً از جنس فولاد فنری ساخته می‌شوند و با توجه به نوع کاسه نمد و کاربرد آن، شکل و اندازه‌های مختلفی دارند.
لبه آب‌بندی (Sealing Lip): این قسمت از کاسه نمد، مهمترین بخش آن است و وظیفه اصلی آب‌بندی و جلوگیری از نشت سیالات را بر عهده دارد. لبه آب‌بندی معمولاً از مواد نرم و انعطاف‌پذیری مانند لاستیک، پلی‌اورتان یا فلوروپلیمر ساخته می‌شود.شکل و جنس لبه آب‌بندی بسته به نوع سیال، فشار و سرعت شفت متفاوت است.
مواد پوششی: بسته به نوع کاربرد، از NBR، وایتون (FKM)، سیلیکون یا PTFE ساخته می‌شود.
بیشتر بخوانید: تفاوت بلبرینگ و رولبرینگ
کاسه نمد در صنایع مختلف برای جلوگیری از نشت سیالات و ورود آلودگی‌ها استفاده می‌شود. برخی از مهمترین کاربردها عبارت‌اند از:
🚗 صنایع خودروسازی: استفاده در موتور، گیربکس، سیستم تعلیق و فرمان.
⚙ماشین‌آلات صنعتی: در یاتاقان‌ها، پمپ‌ها و تجهیزات انتقال قدرت.
🌾 صنایع کشاورزی: در تراکتورها، کمباین‌ها و تجهیزات آبیاری.
🔧 صنایع نفت و گاز: در کمپرسورها و پمپ‌های انتقال مواد.
برای انتخاب یک کاسه نمد مناسب، باید چندین عامل را در نظر بگیرید:
1-دمای کاری: برخی از کاسه نمدها برای دمای بالا (200+ درجه سانتی‌گراد) مناسب هستند، مانند FKM و سیلیکونی.
2-مقاومت شیمیایی: اگر با روغن‌های صنعتی، سوخت یا اسیدها کار می‌کنید، باید کاسه نمد مقاوم انتخاب کنید.
3-فشار و سرعت شفت: کاسه نمد باید تحمل فشار و سرعت چرخشی مشخصی را داشته باشد.
4-نوع نصب: برخی از کاسه نمدها نیاز به ابزار مخصوص برای نصب دارند.
استانداردهای کاسه نمد نقش مهمی در تضمین کیفیت، دوام و عملکرد صحیح این قطعه در ماشین‌آلات و تجهیزات صنعتی دارند. این استانداردها توسط سازمان‌های بین‌المللی و ملی تدوین شده‌اند تا مشخصات فنی، مواد اولیه، ابعاد، روش‌های تست و الزامات عملکردی کاسه نمدها را تعیین کنند. به عنوان مثال، استاندارد DIN 3760 که توسط آلمان تدوین شده است، ابعاد و ویژگی‌های طراحی کاسه نمدها را مشخص می‌کند، در حالی که ISO 6194 به عنوان یک استاندارد بین‌المللی، روش‌های آزمون و الزامات کیفیت این قطعه را تعیین می‌کند.
همچنین، استاندارد SAE J946 به عملکرد و دوام کاسه نمد در شرایط سخت می‌پردازد، و ASTM D2240 سختی مواد الاستومری مورد استفاده را بررسی می‌کند. این استانداردها کمک می‌کنند تا تولیدکنندگان، تأمین‌کنندگان و مصرف‌کنندگان از کیفیت و قابلیت اطمینان کاسه نمدها اطمینان حاصل کنند و بهترین گزینه را برای کاربردهای صنعتی خود انتخاب نمایند.
در ادامه یکسری استاندارهای رایج کاسه نمد در جدولی آورده شده است.
| استانداردهای رایج برای کاسه نمد (Radial Shaft Sea) | |
| استاندارد | توضیحات |
| DIN 3760 / 3761 | استاندارد آلمانی برای مشخصات فنی، طراحی و ابعاد کاسه نمدهای شعاعی |
| ISO 6194 | استاندارد بین‌المللی برای مشخصات و روش‌های تست کاسه نمدها |
| SAE J946 | استاندارد انجمن مهندسان خودرو (SAE) برای ارزیابی عملکرد و دوام کاسه نمدها |
| ASTM D2240 | استاندارد سختی مواد الاستومری مورد استفاده در کاسه نمدها |
| BS 1399 | استاندارد بریتانیایی برای ابعاد و جنس کاسه نمدهای صنعتی |
| JIS B 2402 | استاندارد ژاپنی برای ابعاد و مشخصات کاسه نمدهای مورد استفاده در صنایع مختلف |
| RMA OS-1-1 | استاندارد انجمن تولیدکنندگان لاستیک آمریکا برای تست کیفیت لاستیک مورد استفاده در کاسه نمدها |
| NBR 14188 | استاندارد برزیلی برای طراحی و تست کاسه نمدهای صنعتی |
قبل از خرید کاسه نمد، باید مشخصات فنی زیر را به دقت بررسی کنید:
ابعاد: قطر داخلی و خارجی، عرض و عمق کاسه نمد
نوع ماده: لاستیک، فلز، تفلون و ...
سطح سختی: به درجه سختی مواد به کار رفته در کاسه نمد گفته می‌شود.
دمای کاری: دمایی که کاسه نمد در آن کار می‌کند.
فشار کاری: فشار سیالی که کاسه نمد باید در برابر آن مقاومت کند.
سرعت شفت: سرعت چرخش شفتی که کاسه نمد بر روی آن نصب می‌شود.
نوع سیال: سیالی که کاسه نمد با آن در تماس است.
| مشخصات فنی کاسه نمد | |
| مشخصه فنی | توضیحات |
| جنس (Material) | NBR (نیتریل)، FKM (وایتون)، سیلیکون، پلی‌اورتان، PTFE |
| محدوده دمای کاری (Operating Temperature Range) | NBR: از -40 تا +100 درجه سانتی‌گراد، FKM: از -30 تا +200 درجه سانتی‌گراد |
| حداکثر سرعت شفت (Max Shaft Speed) | بسته به جنس و طراحی، معمولاً بین 5 تا 30 متر بر ثانیه |
| حداکثر فشار کاری (Max Pressure Rating) | معمولاً تا 0.3 بار، اما در طراحی‌های خاص تا 10 بار |
| استانداردها (Standards) | DIN 3760، ISO 6194، SAE J946، ASTM D2240 |
| ساختار (Design) | لبه‌دار (Lip Seal)، دو لبه، بدون فنر، با فنر، مقاوم به گرد و غبار |
| مدل‌های رایج (Common Types) | TC (دو لبه با پوشش لاستیکی)، SC (تک لبه با بدنه فلزی)، VB، VC |
| کاربردها (Applications) | گیربکس‌ها، موتورها، سیستم‌های هیدرولیکی، پمپ‌ها، ماشین‌آلات صنعتی |
| مقاومت شیمیایی (Chemical Resistance) | بسته به جنس، مقاومت در برابر روغن‌ها، گریس، مواد شیمیایی، سوخت‌ها |
| محدوده سختی (Hardness Range - Shore A) | معمولاً بین 60 تا 90 Shore A |
| روانکاری (Lubrication) | روغن‌کاری دائمی یا نیاز به روانکاری دوره‌ای بسته به کاربرد |
| ابعاد استاندارد (Standard Dimensions) | قطر داخلی (ID): 5mm تا 300mm، قطر خارجی (OD): 10mm تا 500mm |
1- شناسایی کاسه نمد: کاتالوگ دستگاه یا تجهیزات خود را بررسی کنید تا مشخصات فنی کاسه نمد مورد نیاز را پیدا کنید. در صورت عدم دسترسی به کاتالوگ، میتوانید از یک متخصص کمک بگیرید.
2- انتخاب تامین‌کننده معتبر: به دنبال تامین‌کننده‌ای باشید که دارای سابقه طولانی در زمینه فروش کاسه نمد باشد و محصولات باکیفیت ارائه دهد.
3- مقایسه قیمت‌ها: قیمت‌های مختلف تامین‌کنندگان را مقایسه کنید و از کیفیت محصولات آن‌ها اطمینان حاصل کنید.
4- توجه به گارانتی: از تامین‌کننده گارانتی کتبی برای محصولات خود دریافت کنید.
5- سفارش و تحویل: پس از انتخاب تامین‌کننده و قطعه مورد نظر، سفارش خود را ثبت کرده و منتظر تحویل کالا باشید.
سامانه صنعتی شمستا تامین کننده قطعات و تجهیزات صنعتی در ایران می باشد. در صورتی که نیاز به خرید کاسه نمد با قیمت و کیفیت مناسب هستید لطفا سفارش خود را از طریق لینک زیر ثبت کنید تا کارشناسان تامین شمستا در اولین فرصت با شما تماس بگیرند.
►خرید از تامین‌کننده معتبر: از خرید از فروشندگان غیرمجاز خودداری کنید.
►توجه به کیفیت مواد اولیه: کیفیت مواد اولیه به طور مستقیم بر عمر مفید کاسه نمد تاثیر می‌گذارد.
►توجه به استانداردهای تولید: اطمینان حاصل کنید که کاسه نمد مورد نظر دارای استانداردهای لازم است.
►مشاوره با متخصص: در صورت نیاز، از مشاوره متخصصان در زمینه آب‌بندی استفاده کنید.سامانه صنعتی شمستا بانک اطلاعات شرکت ها، مراکز صنعتی و متخصصان در حوزه های مختلفی می باشد شما میتوانید با کلیک بر روی متخصصان سامانه شمستا از مشاوره صنعتی بهره مند شوید.
*فروشگاههای تجهیزات صنعتی: این فروشگاه‌ها انواع مختلفی از کاسه نمد را عرضه می‌کنند.
*تولیدکنندگان کاسه نمد: برخی از تولیدکنندگان کاسه نمد امکان فروش مستقیم محصولات خود را به مشتریان فراهم می‌کنند.
*فروشگاههای اینترنتی: بسیاری از فروشگاههای اینترنتی انواع مختلفی از کاسه نمد را به صورت آنلاین عرضه می‌کنند.یکی از فروشگاههای اینترنتی خرید کاسه نمد، سامانه شمستا می باشد.
*توجه: برای اطمینان از خرید کاسه نمد مناسب، بهتر است قبل از خرید با یک متخصص مشورت کنید.
مرحله اول: قبل از نصب، سطح شفت را تمیز کنید تا از آسیب به لبه آب‌بندی جلوگیری شود.
مرحله دوم: از ابزارهای مناسب برای قرار دادن کاسه نمد استفاده کنید و از فشار نامتقارن بپرهیزید.
مرحله سوم: به‌طور منظم وضعیت کاسه نمد را بررسی کرده و در صورت نشتی یا ترک، آن را تعویض کنید.
کاسه نمد یکی از روش‌های پرکاربرد برای آب‌بندی در صنایع مختلف است، اما روش‌های دیگری نیز مانند اورینگ‌ها، پکینگ‌ها، مکانیکال سیل‌ها و واشرها برای آب‌بندی استفاده می‌شوند.
✅ کاسه نمد در آب‌بندی شفت‌های چرخان و سرعت‌های بالا عملکرد بهتری دارد.
✅ مکانیکال سیل‌ها برای سیستم‌های پرفشار و با دمای بالا بهترین گزینه هستند.
✅ اورینگ‌ها و پکینگ‌ها بیشتر در سیستم‌های استاتیک و هیدرولیکی استفاده می‌شوند.
✅ واشرها برای آب‌بندی سطوح صاف و بدون حرکت کاربرد دارند.
انتخاب روش مناسب آب‌بندی بستگی به فشار، دما، نوع سیال و سرعت چرخش قطعات دارد.
1-کیفیت مواد اولیه: استفاده از مواد با کیفیت بالا عمر مفید کاسه نمد را افزایش می‌دهد.
2-نصب صحیح: نصب نادرست کاسه نمد می‌تواند باعث کاهش عمر مفید آن شود.
3-شرایط کاری: دما، فشار، سرعت و نوع سیال بر عمر مفید کاسه نمد تاثیرگذار هستند.
4-نگهداری مناسب: انجام سرویس‌های دوره‌ای و تعویض به موقع کاسه نمد از خرابی زودرس آن جلوگیری می‌کند.
در بازار جهانی و ایران، برندهای مختلفی در زمینه تولید کاسه نمد فعالیت دارند:
برندهای جهانی: NOK، SKF، Corteco، Trelleborg
برندهای ایرانی: TC Oil Seal، SealingTech
نتیجه‌گیری
کاسه نمد یکی از مهمترین قطعات در سیستم‌های صنعتی است که وظیفه جلوگیری از نشت سیالات و ورود آلودگی‌ها را بر عهده دارد. انتخاب صحیح این قطعه بر اساس دمای کاری، مقاومت شیمیایی و سرعت شفت، تأثیر زیادی در عملکرد و طول عمر تجهیزات صنعتی دارد.
اگر قصد خرید یا انتخاب کاسه نمد مناسب برای تجهیزات خود را دارید، میتوانید با متخصصان ما مشورت کنید و از بهترین محصولات بازار بهره‌مند شوید.
سوالات متدوال:
1. کاسه نمد چیست؟
کاسه نمد یک قطعه آب‌بندی است که از نشت مایعات و ورود گرد و غبار به داخل تجهیزات جلوگیری می‌کند.
2. انواع کاسه نمد کدامند؟
کاسه نمدها بر اساس جنس و طراحی شامل لاستیکی، فلزی، تک لبه و دو لبه هستند.
3. نشانه‌های خرابی کاسه نمد چیست؟
نشتی مایعات، افزایش دما، ورود گرد و غبار، و پارگی سطحی.
4. چرا کاسه نمد خراب می‌شود؟
به دلیل سایش، دمای بالا، فشار زیاد یا نصب نادرست.
