کاسه نمد چیست؟| بررسی ویژگی، کاربرد و انواع +جدول مشخصات فنی و استانداردها
کاسه نمد (Radial Shaft Seal) یکی از مهمترین قطعات جهت آب بندی موثر در برابر نشت و ورود آلودگی در سیستم‌های مکانیکی که قطعات دوار مانند شفت‌ها در معرض روانکارها، گرد و غبار و رطوبت قرار دارند، استفاده می شود.در این مقاله، به بررسی کامل انواع کاسه نمد، نحوه عملکرد، کاربردها و نحوه انتخاب آن خواهیم پرداخت.
کاسه نمد یک آب‌بند مکانیکی است که وظیفه جلوگیری از نشت سیالات (مانند روغن و گریس) و جلوگیری از ورود آلودگی‌ها (مانند گرد و غبار) را بر عهده دارد. این قطعه معمولاً روی شفت‌های چرخشی، به‌ویژه در سیستم‌های دارای بلبرینگ و رولبرینگ، نصب شده و از طریق لبه‌های آب‌بندی و فنر داخلی خود، فشار لازم را برای جلوگیری از نشت ایجاد می‌کند.کاسه نمد معمولاً از یک فنر، یک لبه‌ی آب‌بندی و یک محفظه تشکیل شده است. فنر باعث می‌شود که لبه‌ی آب‌بندی به طور مداوم به سطح متحرک فشار وارد کند و درزگیری کامل ایجاد شود. در بسیاری از کاربردها، کاسه نمد به همراه بلبرینگ و رولبرینگ مورد استفاده قرار می‌گیرد تا علاوه بر آب‌بندی مناسب، عملکرد بهینه‌ی قطعات چرخشی نیز تضمین شود. هنگامی که یک شفت در داخل یک محفظه می‌چرخد، لبه‌ی کاسه نمد با ایجاد اصطکاک، از نشت سیالات جلوگیری می‌کند و از ورود آلودگی‌ها به بخش‌های حساس مانند بلبرینگ و رولبرینگ ممانعت به عمل می‌آورد.
.
کاسه نمدها بر اساس جنس و نوع کاربرد به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شوند:
کاسه نمد لاستیکی: از لاستیک NBR، FKM (وایتون) یا سیلیکون ساخته شده و در برابر روغن‌ها و دماهای مختلف مقاوم است.
کاسه نمد فلزی: دارای بدنه فلزی برای تحمل فشارهای بالا در تجهیزات صنعتی است.
کاسه نمد سیلیکونی: مقاومت بالا در برابر حرارت و مواد شیمیایی، مناسب برای صنایع دارویی و غذایی.
کاسه نمد پلی‌اورتان: استحکام بالا و مقاومت در برابر سایش، مناسب برای صنایع هیدرولیک.
کاسه نمد با فنر داخلی: برای افزایش فشار آب‌بندی در سیستم‌های با فشار بالا.
کاسه نمد دو لبه: برای جلوگیری از نشت از یک سمت و ورود گرد و غبار از سمت دیگر.
کاسه نمد بدون فنر: برای کاربردهای خاص با سرعت بالا که نیازی به فشار فنری ندارند.
یک کاسه نمد استاندارد شامل بخش‌های زیر است:
بدنه (Housing): بدنه کاسه نمد معمولاً از فلز ساخته شده و وظیفه نگهداری سایر اجزا را بر عهده دارد. بدنه همچنین به عنوان یک پشتیبان برای لبه آب‌بندی عمل کرده و از آن در برابر آسیب‌های مکانیکی محافظت می‌کند که از لاستیک، فلز یا ترکیبی از هر دو ساخته می‌شود.
فنر یا واشر فلزی (Spring): وظیفه اصلی فنر در کاسه نمد ایجاد فشار یکنواخت و مداوم بر روی لبه آب‌بندی است. این فشار باعث می‌شود که لبه آب‌بندی همواره در تماس با سطح شفت بوده و از نشت سیال جلوگیری کند.فنرها معمولاً از جنس فولاد فنری ساخته می‌شوند و با توجه به نوع کاسه نمد و کاربرد آن، شکل و اندازه‌های مختلفی دارند.
لبه آب‌بندی (Sealing Lip): این قسمت از کاسه نمد، مهمترین بخش آن است و وظیفه اصلی آب‌بندی و جلوگیری از نشت سیالات را بر عهده دارد. لبه آب‌بندی معمولاً از مواد نرم و انعطاف‌پذیری مانند لاستیک، پلی‌اورتان یا فلوروپلیمر ساخته می‌شود.شکل و جنس لبه آب‌بندی بسته به نوع سیال، فشار و سرعت شفت متفاوت است.
مواد پوششی: بسته به نوع کاربرد، از NBR، وایتون (FKM)، سیلیکون یا PTFE ساخته می‌شود.
بیشتر بخوانید: تفاوت بلبرینگ و رولبرینگ
کاسه نمد در صنایع مختلف برای جلوگیری از نشت سیالات و ورود آلودگی‌ها استفاده می‌شود. برخی از مهمترین کاربردها عبارت‌اند از:
🚗 صنایع خودروسازی: استفاده در موتور، گیربکس، سیستم تعلیق و فرمان.
⚙ماشین‌آلات صنعتی: در یاتاقان‌ها، پمپ‌ها و تجهیزات انتقال قدرت.
🌾 صنایع کشاورزی: در تراکتورها، کمباین‌ها و تجهیزات آبیاری.
🔧 صنایع نفت و گاز: در کمپرسورها و پمپ‌های انتقال مواد.
برای انتخاب یک کاسه نمد مناسب، باید چندین عامل را در نظر بگیرید:
1-دمای کاری: برخی از کاسه نمدها برای دمای بالا (200+ درجه سانتی‌گراد) مناسب هستند، مانند FKM و سیلیکونی.
2-مقاومت شیمیایی: اگر با روغن‌های صنعتی، سوخت یا اسیدها کار می‌کنید، باید کاسه نمد مقاوم انتخاب کنید.
3-فشار و سرعت شفت: کاسه نمد باید تحمل فشار و سرعت چرخشی مشخصی را داشته باشد.
4-نوع نصب: برخی از کاسه نمدها نیاز به ابزار مخصوص برای نصب دارند.
استانداردهای کاسه نمد نقش مهمی در تضمین کیفیت، دوام و عملکرد صحیح این قطعه در ماشین‌آلات و تجهیزات صنعتی دارند. این استانداردها توسط سازمان‌های بین‌المللی و ملی تدوین شده‌اند تا مشخصات فنی، مواد اولیه، ابعاد، روش‌های تست و الزامات عملکردی کاسه نمدها را تعیین کنند. به عنوان مثال، استاندارد DIN 3760 که توسط آلمان تدوین شده است، ابعاد و ویژگی‌های طراحی کاسه نمدها را مشخص می‌کند، در حالی که ISO 6194 به عنوان یک استاندارد بین‌المللی، روش‌های آزمون و الزامات کیفیت این قطعه را تعیین می‌کند.
همچنین، استاندارد SAE J946 به عملکرد و دوام کاسه نمد در شرایط سخت می‌پردازد، و ASTM D2240 سختی مواد الاستومری مورد استفاده را بررسی می‌کند. این استانداردها کمک می‌کنند تا تولیدکنندگان، تأمین‌کنندگان و مصرف‌کنندگان از کیفیت و قابلیت اطمینان کاسه نمدها اطمینان حاصل کنند و بهترین گزینه را برای کاربردهای صنعتی خود انتخاب نمایند.
در ادامه یکسری استاندارهای رایج کاسه نمد در جدولی آورده شده است.
| استانداردهای رایج برای کاسه نمد (Radial Shaft Sea) | |
| استاندارد | توضیحات |
| DIN 3760 / 3761 | استاندارد آلمانی برای مشخصات فنی، طراحی و ابعاد کاسه نمدهای شعاعی |
| ISO 6194 | استاندارد بین‌المللی برای مشخصات و روش‌های تست کاسه نمدها |
| SAE J946 | استاندارد انجمن مهندسان خودرو (SAE) برای ارزیابی عملکرد و دوام کاسه نمدها |
| ASTM D2240 | استاندارد سختی مواد الاستومری مورد استفاده در کاسه نمدها |
| BS 1399 | استاندارد بریتانیایی برای ابعاد و جنس کاسه نمدهای صنعتی |
| JIS B 2402 | استاندارد ژاپنی برای ابعاد و مشخصات کاسه نمدهای مورد استفاده در صنایع مختلف |
| RMA OS-1-1 | استاندارد انجمن تولیدکنندگان لاستیک آمریکا برای تست کیفیت لاستیک مورد استفاده در کاسه نمدها |
| NBR 14188 | استاندارد برزیلی برای طراحی و تست کاسه نمدهای صنعتی |
قبل از خرید کاسه نمد، باید مشخصات فنی زیر را به دقت بررسی کنید:
ابعاد: قطر داخلی و خارجی، عرض و عمق کاسه نمد
نوع ماده: لاستیک، فلز، تفلون و ...
سطح سختی: به درجه سختی مواد به کار رفته در کاسه نمد گفته می‌شود.
دمای کاری: دمایی که کاسه نمد در آن کار می‌کند.
فشار کاری: فشار سیالی که کاسه نمد باید در برابر آن مقاومت کند.
سرعت شفت: سرعت چرخش شفتی که کاسه نمد بر روی آن نصب می‌شود.
نوع سیال: سیالی که کاسه نمد با آن در تماس است.
| مشخصات فنی کاسه نمد | |
| مشخصه فنی | توضیحات |
| جنس (Material) | NBR (نیتریل)، FKM (وایتون)، سیلیکون، پلی‌اورتان، PTFE |
| محدوده دمای کاری (Operating Temperature Range) | NBR: از -40 تا +100 درجه سانتی‌گراد، FKM: از -30 تا +200 درجه سانتی‌گراد |
| حداکثر سرعت شفت (Max Shaft Speed) | بسته به جنس و طراحی، معمولاً بین 5 تا 30 متر بر ثانیه |
| حداکثر فشار کاری (Max Pressure Rating) | معمولاً تا 0.3 بار، اما در طراحی‌های خاص تا 10 بار |
| استانداردها (Standards) | DIN 3760، ISO 6194، SAE J946، ASTM D2240 |
| ساختار (Design) | لبه‌دار (Lip Seal)، دو لبه، بدون فنر، با فنر، مقاوم به گرد و غبار |
| مدل‌های رایج (Common Types) | TC (دو لبه با پوشش لاستیکی)، SC (تک لبه با بدنه فلزی)، VB، VC |
| کاربردها (Applications) | گیربکس‌ها، موتورها، سیستم‌های هیدرولیکی، پمپ‌ها، ماشین‌آلات صنعتی |
| مقاومت شیمیایی (Chemical Resistance) | بسته به جنس، مقاومت در برابر روغن‌ها، گریس، مواد شیمیایی، سوخت‌ها |
| محدوده سختی (Hardness Range - Shore A) | معمولاً بین 60 تا 90 Shore A |
| روانکاری (Lubrication) | روغن‌کاری دائمی یا نیاز به روانکاری دوره‌ای بسته به کاربرد |
| ابعاد استاندارد (Standard Dimensions) | قطر داخلی (ID): 5mm تا 300mm، قطر خارجی (OD): 10mm تا 500mm |
1- شناسایی کاسه نمد: کاتالوگ دستگاه یا تجهیزات خود را بررسی کنید تا مشخصات فنی کاسه نمد مورد نیاز را پیدا کنید. در صورت عدم دسترسی به کاتالوگ، میتوانید از یک متخصص کمک بگیرید.
2- انتخاب تامین‌کننده معتبر: به دنبال تامین‌کننده‌ای باشید که دارای سابقه طولانی در زمینه فروش کاسه نمد باشد و محصولات باکیفیت ارائه دهد.
3- مقایسه قیمت‌ها: قیمت‌های مختلف تامین‌کنندگان را مقایسه کنید و از کیفیت محصولات آن‌ها اطمینان حاصل کنید.
4- توجه به گارانتی: از تامین‌کننده گارانتی کتبی برای محصولات خود دریافت کنید.
5- سفارش و تحویل: پس از انتخاب تامین‌کننده و قطعه مورد نظر، سفارش خود را ثبت کرده و منتظر تحویل کالا باشید.
سامانه صنعتی شمستا تامین کننده قطعات و تجهیزات صنعتی در ایران می باشد. در صورتی که نیاز به خرید کاسه نمد با قیمت و کیفیت مناسب هستید لطفا سفارش خود را از طریق لینک زیر ثبت کنید تا کارشناسان تامین شمستا در اولین فرصت با شما تماس بگیرند.
►خرید از تامین‌کننده معتبر: از خرید از فروشندگان غیرمجاز خودداری کنید.
►توجه به کیفیت مواد اولیه: کیفیت مواد اولیه به طور مستقیم بر عمر مفید کاسه نمد تاثیر می‌گذارد.
►توجه به استانداردهای تولید: اطمینان حاصل کنید که کاسه نمد مورد نظر دارای استانداردهای لازم است.
►مشاوره با متخصص: در صورت نیاز، از مشاوره متخصصان در زمینه آب‌بندی استفاده کنید.سامانه صنعتی شمستا بانک اطلاعات شرکت ها، مراکز صنعتی و متخصصان در حوزه های مختلفی می باشد شما میتوانید با کلیک بر روی متخصصان سامانه شمستا از مشاوره صنعتی بهره مند شوید.
*فروشگاههای تجهیزات صنعتی: این فروشگاه‌ها انواع مختلفی از کاسه نمد را عرضه می‌کنند.
*تولیدکنندگان کاسه نمد: برخی از تولیدکنندگان کاسه نمد امکان فروش مستقیم محصولات خود را به مشتریان فراهم می‌کنند.
*فروشگاههای اینترنتی: بسیاری از فروشگاههای اینترنتی انواع مختلفی از کاسه نمد را به صورت آنلاین عرضه می‌کنند.یکی از فروشگاههای اینترنتی خرید کاسه نمد، سامانه شمستا می باشد.
*توجه: برای اطمینان از خرید کاسه نمد مناسب، بهتر است قبل از خرید با یک متخصص مشورت کنید.
مرحله اول: قبل از نصب، سطح شفت را تمیز کنید تا از آسیب به لبه آب‌بندی جلوگیری شود.
مرحله دوم: از ابزارهای مناسب برای قرار دادن کاسه نمد استفاده کنید و از فشار نامتقارن بپرهیزید.
مرحله سوم: به‌طور منظم وضعیت کاسه نمد را بررسی کرده و در صورت نشتی یا ترک، آن را تعویض کنید.
کاسه نمد یکی از روش‌های پرکاربرد برای آب‌بندی در صنایع مختلف است، اما روش‌های دیگری نیز مانند اورینگ‌ها، پکینگ‌ها، مکانیکال سیل‌ها و واشرها برای آب‌بندی استفاده می‌شوند.
✅ کاسه نمد در آب‌بندی شفت‌های چرخان و سرعت‌های بالا عملکرد بهتری دارد.
✅ مکانیکال سیل‌ها برای سیستم‌های پرفشار و با دمای بالا بهترین گزینه هستند.
✅ اورینگ‌ها و پکینگ‌ها بیشتر در سیستم‌های استاتیک و هیدرولیکی استفاده می‌شوند.
✅ واشرها برای آب‌بندی سطوح صاف و بدون حرکت کاربرد دارند.
انتخاب روش مناسب آب‌بندی بستگی به فشار، دما، نوع سیال و سرعت چرخش قطعات دارد.
1-کیفیت مواد اولیه: استفاده از مواد با کیفیت بالا عمر مفید کاسه نمد را افزایش می‌دهد.
2-نصب صحیح: نصب نادرست کاسه نمد می‌تواند باعث کاهش عمر مفید آن شود.
3-شرایط کاری: دما، فشار، سرعت و نوع سیال بر عمر مفید کاسه نمد تاثیرگذار هستند.
4-نگهداری مناسب: انجام سرویس‌های دوره‌ای و تعویض به موقع کاسه نمد از خرابی زودرس آن جلوگیری می‌کند.
در بازار جهانی و ایران، برندهای مختلفی در زمینه تولید کاسه نمد فعالیت دارند:
برندهای جهانی: NOK، SKF، Corteco، Trelleborg
برندهای ایرانی: TC Oil Seal، SealingTech
نتیجه‌گیری
کاسه نمد یکی از مهمترین قطعات در سیستم‌های صنعتی است که وظیفه جلوگیری از نشت سیالات و ورود آلودگی‌ها را بر عهده دارد. انتخاب صحیح این قطعه بر اساس دمای کاری، مقاومت شیمیایی و سرعت شفت، تأثیر زیادی در عملکرد و طول عمر تجهیزات صنعتی دارد.
اگر قصد خرید یا انتخاب کاسه نمد مناسب برای تجهیزات خود را دارید، میتوانید با متخصصان ما مشورت کنید و از بهترین محصولات بازار بهره‌مند شوید.
سوالات متدوال:
1. کاسه نمد چیست؟
کاسه نمد یک قطعه آب‌بندی است که از نشت مایعات و ورود گرد و غبار به داخل تجهیزات جلوگیری می‌کند.
2. انواع کاسه نمد کدامند؟
کاسه نمدها بر اساس جنس و طراحی شامل لاستیکی، فلزی، تک لبه و دو لبه هستند.
3. نشانه‌های خرابی کاسه نمد چیست؟
نشتی مایعات، افزایش دما، ورود گرد و غبار، و پارگی سطحی.
4. چرا کاسه نمد خراب می‌شود؟
به دلیل سایش، دمای بالا، فشار زیاد یا نصب نادرست.
